Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaśle - Asystent rodziny

Funkcję asystenta rodziny wprowadziła w życie ustawa z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którą asystent rodziny to osoba, która przez pewien okres wspiera rodzinę, aby mogła samodzielnie pokonywać trudności życiowe, w szczególności te dotyczące opieki i wychowywania dzieci.

Rola asystenta rodziny

Asystent pomaga rodzicom w wypełnianiu ról społecznych, aby doprowadzić do osiągnięcia podstawowej stabilizacji życiowej i nie dopuścić do umieszczania dzieci poza rodziną w placówkach lub rodzinach zastępczych. Jeśli dzieci znajdują się pod pieczę zastępczą, rolą asystenta jest działanie na rzecz ich jak najszybszego powrotu do rodziny.

Współpraca z asystentem odbywa się za zgodą rodziny. Pierwszy kontakt asystenta z rodziną następuje w obecności pracownika socjalnego. Podczas spotkania asystent próbuje dowiedzieć się jak najwięcej o rodzinie, dzieciach, o występujących w rodzinie problemach oraz ich oczekiwaniach. Asystent wspólnie z rodziną określa sposób wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Ustala mocne strony rodziny oraz rodzaj i kolejność podejmowanych działań. Ostatecznie na zmianę i sukces pracuje sama rodzina. Również każda kobieta w ciąży i jej rodzina może skorzystać z pomocy i wsparcia asystenta rodziny. Asystent nie tylko odpowie na wszystkie pytania, ale też na podstawie pisemnego upoważnienia będzie mógł załatwiać sprawy w różnych instytucjach (z wyłączeniem świadczeniodawców).

Asysta rodzinna często bazuje na wykorzystywaniu pozytywnych cech, zasobów klientów i całych rodzin i budowaniu lepszego jutra nie na podstawie wypalania tego, co wcześniej określane było, jako złe, tylko na wzmacnianiu tych wszystkich dobrych rzeczy, które spajają rodzinę i wypieraniu zachowań negatywnych przez zachowania społecznie i rodzinnie pożądane, wybudowane na bazie zasobów.

Kto i jak może uzyskać asystę rodzinną?
Asystent rodziny przydzielany jest na wniosek pracownika socjalnego (zapotrzebowanie na asystenta rodziny w danym środowisku wskazać może również sąd oraz inne osoby, instytucje), który po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego w danej rodzinie potwierdzi występowanie trudności mogących mieć wpływ na zagrożenie bezpieczeństwa, dobra dziecka/dzieci.
O asystę rodzinną starać może się również rodzic, który czuje, iż jego umiejętności wychowawcze wymagają wsparcia i wzmocnienia, przechodzący kryzys życiowy, rodzinny czy ekonomiczny. Ten rodzaj pomocy kierowany jest również do rodzin, w których dzieci przebywają w pieczy zastępczej oraz do rodzin, w których istnieje zagrożenie umieszczenia dzieci w takiej pieczy.
Asystent przydzielony może być również małoletniemu rodzicowi, który wychowuje dziecko i opuszcza ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy.

Zadania asystenta

Zadania asystenta rodziny określa art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do których należy w szczególności:

• opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
• opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
• udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
• wspieranie aktywności społecznej rodzin;
• motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
• udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
• motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
• udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
• udzielanie wsparcia dziecku przez towarzyszenie mu podczas posiedzenia albo rozprawy z jego udziałem;
• podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
• prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
• realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”;
• prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
• dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku, i przekazywanie tej oceny podmiotowi, o którym mowa w art. 17 ust. 1;
• monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
• sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
• współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
• współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą diagnostyczno-pomocową, o których mowa w art. 9a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1673), lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.

Rola asystenta rodziny zgodnie z Ustawą o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”:

Kobiety i rodziny, które oczekują narodzin niepełnosprawnego dziecka oraz te, które urodzą takie dziecko i będą go wychowywać, mogą liczyć na wsparcie w ramach realizacji ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.

Wsparcie obejmuje między innymi zapewnienie poradnictwa w zakresie przezwyciężania trudności w pielęgnacji i wychowaniu dziecka, wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej, w szczególności w zakresie praw rodzicielskich i uprawnień pracowniczych, dostępu do rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz świadczeń opieki zdrowotnej. Poradnictwo w wymienionym zakresie dla kobiet posiadających dokument potwierdzający ciążę, ich rodzin lub rodziny z dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy „Za życiem”, koordynowane jest przez asystenta rodziny.

Koordynacja ta ma polegać na opracowaniu katalogu wsparcia możliwego do uzyskania oraz występowaniu przez asystenta rodziny do odpowiednich podmiotów w celu umożliwienia skorzystania ze wsparcia.

W przypadku zaistnienia okoliczności wskazanych w ustawie „Za życiem” nie jest stosowana procedura wymagająca m.in. z przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego.